Στόχος της ενότητας αυτής
είναι να παρουσιάσει την έννοια της «γνωστικής αναπαράστασης» της ασθένειας: τί
σημαίνει για ένα άτομο να είναι "υγιές" ή/και να είναι
"άρρωστο"; Πώς κάποιος/α αντιλαμβάνεται τα συμπτώματα και ποιοι
παράγοντες καθορίζουν αυτή την αντίληψη; Πότε ένα άτομο αναζητά θεραπεία για
ένα πρόβλημα υγείας; Οι γνωστική αναπαράσταση τίθεται ως πλαίσιο διαμόρφωσης
της τελικής συμπεριφοράς αντιμετώπισης και διαχείρισης της αρρώστιας.
Άσκηση: Σκεφτείτε περιστατικά / περιπτώσεις ανάγκης διαχείρισης ασθένειας και σχολιάστε επ' αυτών
Άσκηση: Σκεφτείτε περιστατικά / περιπτώσεις ανάγκης διαχείρισης ασθένειας και σχολιάστε επ' αυτών
Κυρίως σε χρόνιες ή ξαφνικές νόσους η ύπαρξη άγχους και φόβου για την αβεβαιότητα, το άγνωστο, την πορεία της νόσου, τις τυχόν επιπλοκές, καθιστούν τον ασθενή αδύναμο ως προς τον τρόπο αντίδρασης, δημιουργώντας έντονες συναισθηματικές καταστάσεις. Η μακροχρόνια χρήση φαρμακευτικής αγωγής ή η διαδικασία ένταξης σε θεραπευτικό πρόγραμμα αυξάνει το αίσθημα αβεβαιότητας με αποτέλεσμα την άμεση επίδραση στην ποιότητα ζωής, πέρα από την επίδραση αυτής καθαυτής της νόσου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣίγουρα η εμφάνιση μιας νόσου αποτελεί έναν στρεσσογόνο παράγοντα για τον ασθενή καθώς διαταράσσεται η μέχρι πρότινος "ήσυχη" και "ανέμελη" ζωή του.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ξαφνική "εισβολή" της ασθένειας αλλά και η απουσία γνώσης για αυτήν (έκβαση,διαχείριση κ.α.) αυξάνουν το επίπεδο του στρες του ατόμου.
Ο τρόπος με τον οποίο αντιδράει ο καθένας και διαχειρίζεται αυτό το νέο γεγονός εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και διαστάσεις που σχετίζονται με το ίδιο το άτομο.
To stress συνήθως οφείλεται σε συγκεκριμένους στρεσογόνους παράγοντες (stressors, όπως αποκαλούνται),όπως ο φόρτος εργασίας που παρουσιάζεται στο εργασιακό μας περιβάλλον, μια εξεταστική περίοδος για τους μαθητές και φοιτητές και φυσικά κάνει την εμφάνισή του όταν το άτομο διαπιστώνει ότι πάσχει από μια χρόνια ασθένεια. Είναι βέβαιο ότι το stress μπορεί να δημιουργήσει πολλές ψυχοσωματικές διαταραχές, τις οποίες για να περιορίσουμε (αφού διαπιστώσουμε την προέλευσή τους,δηλαδή να επιβεβαιώσουμε ότι όντως προέρχονται από το stress και όχι από άλλες αιτίες) πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε την "πηγή του κακού", το stress. Πολύ διαδεδομένες τώρα τελευταία είναι κάποιες τεχνικές χαλάρωσης καθώς επίσης ενδείκνυται και ο διαλογισμός.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο στρες και η διασύνδεσή του με την εμφάνιση σωματικών ασθενειών είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στην Ψυχολογία της Υγείας. Υπάρχουν αρκετές θεωρίες που προσπαθούν να περιγράψουν / εξηγήσουν το μηχανισμό, από παλιά - οι αρχικές είχαν βιο-φυσιολογικό προσανατολισμό, οι νεώτερες (π.χ. η θεωρία των Lazarus & Folkman) είναι περισσότερο ψυχολογικές. Ενδιάμεσα, υπάρχουν θεωρίες όπως αυτή για τα γεγονότα ζωής. Αυτό που χρειάζεται να κρατήσουμε είναι πως το stres είναι απαραίτητο για τη λειτουργία μας (γενικά) και πως η σχέση μεταξύ στρες και λειτουργικότητας αποτυπώνεται παραστατικά με μαι τυπική κωδωνοειδή καμπύλη (πχ. http://bit.ly/HdfU0n).
ΑπάντησηΔιαγραφήπράγματι το στρες είναι απαραίτητο στη ζωή μας και η εμπειρία του μας βοηθά να εντοπίζουμε πότε μας κάνει πιο λειτουργικούς και πότε ξεπερνά τα όρια αυτά και μας προκαλεί προβλήματα. Το κλειδί πιθανόν να βρίσκεται σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο της καμπύλης που ξεφεύγει απο τη θετική επίδραση που έχει πάνω μας η εμπειρία του στρες και πλησιάζει την παθολογία.
ΔιαγραφήΤο στρες δρα καταλυτικά στην εμφάνιση μίας ασθένειας όταν ξεπερνά τα όρια της λειτουργικότητας στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ ενός στρεσογόνου παράγοντα και της εμφάνισης κάποιων ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Εξάλλου η ίδια η ασθένεια συμβάλλει στην εμφάνιση του στρες. Οι δύο παράγοντες λειτουργούν δηλαδή ως συγκοινωνούντα δοχεία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι και για το στρες ισχύει το αρχαίο απόφθεγμα : παν μέτρον άριστον!
ΑπάντησηΔιαγραφή