Τα συστήματα υγείας είναι συνήθως πολύπλοκα, αποτελούμενα από διάφορες δομές και υπηρεσίες. Στελεχώνονται από επαγγελματίες υγείας, προερχόμενους από δεκάδες ειδικότητες, οι οποίοι προσφέρουν εστιασμένη φροντίδα και αντιμετώπιση των προβλημάτων κάθε χρήστη των υπηρεσιών υγείας. Παράλληλα, η μεγάλη ζήτηση των υπηρεσιών υγείας συρρικνώνει το χρόνο που έχουν στη διάθεσή τους οι ειδικοί της υγείας για επαφή με τους χρήστες. Στην ενότητα αυτή θα περιγραφεί ο ρόλος των ψυχολόγων της υγείας στις δομές του ελληνικού συστήματος υγείας.
Καθηγήτρια για αυτή τη διάλεξη θα είναι η Δρ Ειρήνη Παπάζογλου, Ph.D. Κλινική Ψυχολόγος.
Σκεφτείτε μια δομή υγείας (στην οποία μπορεί να εργάζεστε). Υπάρχει εκεί ψυχολόγος της υγείας; Εάν ΌΧΙ, θα μπορούσε να υπάρχει; Εάν ΝΑΙ μπορείτε να σκεφτείτε - και να γράψετε στο ιστολόγιο σε μια σύντομη παράγραφο - ένα παράδειγμα σε σχέση με τη λειτουργία της δομής, στο οποίο θα μπορούσε να φανεί χρήσιμος ο ψυχολόγος της υγείας;
Είναι γεγονός ότι μόλις τα τελευταία χρόνια έχουν προσληφθεί ψυχολόγοι (της υγείας) στα νοσοκομεία μας. Για πολλά χρόνια, το βάρος της διαχείρισης των ψυχο-κοινωνικών προβλημάτων των ασθενών, "σήκωναν¨οι κοινωνικοί λειτουργοί.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣήμερα, οι ψυχολόγοι που εργάζονται στο Ε.Σ.Υ., συνήθως ανήκουν στα ψυχιατρικά τμήματα και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους ασθενείς, τους συγγενείς και τους επαγγελματίες υγείας.
Οι κλινικοί ψυχολόγοι, που εργάζονται στα Νοσοκομεία του ΕΣΥ, πλέον των καθηκόντων τους στο πλαίσιο των ψυχιατρικών δομών και στο πλαίσιο των τακτικών εξωτερικών ιατρείων, θα ήταν πολύ χρήσιμο να μετέχουν στη διαδικασία της γενικής εφημερίας των Νοσοκομείων, δηλαδή ψυχολογική υποστήριξη σε έκτακτα περιστατικά ή συγγενείς αυτών, καθώς και στα Επιχειρησιακά Σχέδια Δράσης σε περίπτωση εκτάκτων (φυσικών ή προκλητών) καταστάσεων.
ΔιαγραφήΑπο τη δική μου εμπειρία, όταν πέρασα από παιδιατρικό τμήμα,κάνοντας την πρακτική μου άσκηση, και στο οποίο νοσηλεύονταν και βαριά περιστατικά π.χ. λευχαιμίες,κακοήθειες η συμβολή των ψυχολόγων ,σε αυτά τα περιστατικά, ήταν ιδιαίτερα σημαντική!Τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τις οικογένειες τους.Θεωρώ πως είναι πολύ σημαντικό να υποστηρίζουμε το έργο τους
ΑπάντησηΔιαγραφήΓενικότερα, ο ψυχολόγος της υγείας εστιάζει στις ανθυγιεινές συμπεριφορές και παρεμβαίνοντας στη συμπεριφορά προσπαθεί να αποκαταστήσει και να βελτιώσει τη ποιότητα της ζωής του ατόμου.. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με την επικράτηση των χρόνιων εκφυλιστικών ασθενείων η παρουσία των ψυχολόγων της υγείας χαρακτηρίζεται όλο και περισσότερο απαραίτητη για την προώθηση υγιεινών συμπεριφορών,την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση ψυχοκοινωνικών παραγόντων, την εκπαίδευση του ατόμου και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που δημιουργεί μια ασθένεια, τη δημιουργία προγραμμάτων παρέμβασης με στόχο την προαγωγή, πρόληψη και την αποκατάσταση της υγείας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ χρήσιμοι θα μπορούσαν να ήταν οι Ψυχολόγοι της Υγείας στα Τμήματα Αλγολογίας & Ανακουφιστικής Ιατρικής, τα κοινώς λεγόμενα Ιατρεία Πόνου,όπου είχα μια μικρή εμπειρία. Σε αυτά παρέχεται σωματική, συναισθηματική,πνευματική και κοινωνική φροντίδα με στόχο την ανακούφιση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που ζουν ή πεθαίνουν από προχωρημένη ασθένεια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜία χειρουργική επέμβαση συνιστά αμεση εμπειρία του ανθρώπου με την απειλή στην υγεία του και θεωρείται ότι είναι ένα αγχογόνο συμβάν για τη ζωή του τόσο σε προεγχειρητικό όσο και σε μετεγχειριτικό στάδιο.Ο ψυχολόγος υγείας θα προσπαθήσει να ελέγξει και να καταστείλει το άγχος που μπορει να βιώνει ο ασθενής με στόχο την ομαλότερη ψυχολογική και κοινωνική προσαρμογή του.Επίσης, είναι σε θέση να πληροφορήσει για θέματα σχετικά με τα συναισθήματα και τις αισθήσεις που βιώνουν οι ασθενείς,με τις ιατρικές και νοσηλευτικές διαδικασίες που ακολουθούν καθώς και με τις πιθανές μετεγχειρητικές συνθήκες προσαρμογής τους,όπως και να προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον του ασθενούς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν και δεν εργάζομαι σε δομή υγείας, παρ΄όλα αυτά από τη δική μου θέση στο Υπουργείο Υγείας κρίνω ότι θα ήταν ωφέλιμο να διορίζονται υποχρεωτικά ψυχολόγοι στις διάφορες δομές υγείας (και όχι μόνο στις ψυχιατρικές) ακόμη και στην κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου. Πιστεύω ότι μόνο θετικά μπορεί να συμβάλει η παροχή συμβουλών από ψυχολόγο σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους και δη στα νοσοκομεία, όπου η διαχείριση καταστάσεων όπως πανικός, θυμός, απόγνωση και φόβος για επικείμενο θάνατο είναι καθημερινά φαινόμενα στους ασθενείς και σε ορισμένες περιπτώσεις και στο προσωπικό (όπως είναι το ''burn out'').
ΑπάντησηΔιαγραφήΕργάζομαι σε Δημόσιο Νοσοκομείο και ο ρόλος του ψυχολόγου (και εκτός ψυχιατρικής κλινικής) είναι αυτονόητος. Υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης είναι ανάγκη να παρασχεθούν και σε ατομικό επίπεδο (ανακοίνωση διάγνωσης απειλητικής για τη ζωή νόσου, απώλεια, εξαρτήσεις, διακοπή καπνίσματος κλπ), σε ομάδες ασθενών (χρόνιοι ασθενείς, μονάδα τεχνητού νεφρού, κ.α.) αλλά και παρεμβάσεις σε επίπεδο κοινότητας (πρόληψη και αγωγή υγείας, εκπαίδευση και υποστήριξη του προσωπικού του Νοσοκομείου κλπ).
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την εμπειρία μου όμως φαίνεται ότι στις παρούσες συνθήκες αυτό δεν είναι εφικτό λόγω:
- μικρού σε αριθμό προσωπικού
- χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και έλλειψη εξειδίκευσης των ψυχολόγων που προσλαμβάνονται στο ΕΣΥ και, κυρίως,
- η ανύπαρκτη οργάνωση εξειδικευμένων τμημάτων στα Νοσοκομεία: οι ψυχολόγοι σε πολλά νοσοκομεία δεν ανήκουν καν σε τμήμα ψυχολόγων με προϊστάμενο ψυχολόγο με αποτέλεσμα να ανισχυροποιούνται σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία τους για παροχή υπηρεσιών και να ετεροκαθορίζονται/εποπτεύονται, ακόμα και επιστημονικά, από άλλες ειδικότητες (κυρίως από τους Ψυχιάτρους)
Αν και δεν εργαζομαι σε υπηρεσια του ΕΣΥ, θεωρώ απαραίτητη την συμβολή του ψυχολόγου και ιδιαίτερα με εξειδίκευση στα θέματα της υγείας, σε χώρους όπως τα Νοσοκομεία. Κι αυτό γιατι σε καθημερινή βάση προκύπτουν θέματα που χρήζουν χειρισμού από τον ψυχολογο της Υγείας. Θέματα που σχετίζονται, με την αποδοχή της νεας κατάστασης, την ασθένεια, την επιλογή της θεραπείας , το πένθος, την απώλεια κλπ. Στο παρακατω βιντεακι που εφτιαξα, φαίνεται η απόφαση μια ασθενους που νοσηλεύεται να διακοψει τη χημειοθεραπεία. Αραγε θα μπορουσε να παρέμβει στη συγκεκριμενη περίπτωση ο ψυχολόγος του Νοσοκομείου; http://youtu.be/ivj8VCwEClQ
ΑπάντησηΔιαγραφή